Michtav m'Jerusalem (nog even Amsterdam)

Beste mensen,

Amsterdam wordt wel het Jeruzalem van het westen genoemd, derhalve is het echt 'out of tune' dat ik mijn vijfde michtav in Amsterdam schrijf en niet vanuit Jerusalem.

De Jiddische naam voor Amsterdam is Mokum een naam die vele Amsterdammers overgenomen hebben. Over 'Makom Haze', deze Plaats de plaats waar Jacob Awinoe, sliep net buiten Israël op een kussen van stenen.
Dit schreef ik in mijn vorige michtav en ontleende daarin een belangrijke basiseigenschap voor de psychotherapeut, met ijver (zealous) en met hart en ziel voor je patiënt werken.

Het is niet zo dat er in nederland niets interessants gebeurd op het gebied van de psychotherapie.

Ik zag een programma van Catheryne Keyl op de EO televisie, een interview met Clara Sies, een vrouw die Christelijk is geworden van Joodse huize.

Zij was na de oorlog Christelijk geworden met name omdat het Christendom veel meer onvoorwaardelijke opvang en vergiffenis bood dan het Jodendom van net na de oorlog en wat natuurlijk hard nodig was voor haar, die als zoveel Joodse mensen bijna al haar familie had verloren tijdens de oorlog. Het is waar dat er voor de Joden geen opvang was na de oorlog.

Aanvankelijk werd mijn interesse door iets heel anders getrokken zij is samen met haar man oprichter van een voedselbank die 20,000 maaltijden per week uitdeelt. Ja 20,000! Net zoveel als Jad Ezra in Jeruzalem en de beelden zijn hetzelfde. Massa's vrijwilligers die zich hier gedisciplineerd en ijverig voor inzetten, evenals Jad Ezra op basis van geloof. Ook hier gaan mijn gedachten onwillekeurig uit naar de vorige brief waar mijn taxichauffeur Herzl zijn niet-religieuze familie niet zag op de Bar Mitzwa van zijn zoon. Want zijn familie had het te druk met 'geld verdienen', terwijl de kant van de vrome familie van zijn wel aanwezig was.

Het is bon ton, dat je als volwassne voor jezelf kiest gezond egoïsme, assertiviteit heet dat, gezond narcisme. De ervaring leert dat het altruistische zonder godsdienst ook verdwijnt binnen de hulpverlening.

De vorige week kwam een vrouw op het spreekuur met ADHD (Attention Deficit Hyperactive Disorder) en zij bleek ook een verhoogde schildklierfunctie te hebben waarvoor ze medicatie ontving op voorschrift van de internist. 'Haar motor is op hol geslagen'. Ik dacht dat is wat er aan de hand is! De internist verschafte medicatie, ontkenning, loochening heet dat in mijn vak. De achterliggende stress, die minstens voor de helft zo niet meer de oorzaak is van al haar problemen.
De internist denkt het goed te doen in zijn rechtlijnige door wetenschappelijk onderzoek gesteunde denken, "gelukkig" had de psycholoog ook al een en ander met haar besproken. Mijn doorbreken van haar loochening was toch iets waar ze nauwelijks aan wilde. Zij kwam bij mij alleen om haar medicijnen te halen terwijl er aan haar klachten iets heel anders ten grondslag lag. Met heel veel moeite kon ik haar overtuigen om orde te maken!
Het is zoveel gemakkelijker om een medische oorzaak aan alles te veronderstellen.
Deze gedachte wordt in de mensen gesterkt en hiermee wordt loochening en ontkenning van hun problemen bij de patient bevorderd.
Het bespreken van haar stress als oorzaak van haar problemen is gelukt omdat de behandelend psycholoog dit ook al met haar besproken had. Zij met veel angst, pijn, wanhoop en nare emoties die verwerkt moeten worden wil er echt verbetering in haar situatie komen. Deze verbetering is anders onhaalbaar en een chronisch ziek zijn kan een konsekwentie hiervan zijn.

Ik denk dat er in Nederland alleen honderdduizenden mensen zijn die zich gesteund door het medisch denken zichzelf voor de gek houden en zichzelf een rad voor de ogen draaien. Zelfbedrog heet dat.

Er gebeurde natuurlijk meer in de praktijk. Er meldde zich een patient voor een second opinion bij schizofrenie. Hieer een zefde beel de diagnose was schizofrenie en bijbehorende medicatie. Alleen de diagnose klopte niet. De patient is teruggegaan naar het hoofd van de afdeling zijn psychiater prof X en die heeft deze diagnose onmiddellijk teruggedraaid. Als gevolg van deze verkeerde diagnose mocht de patient zijn dochter niet zien, dus op valse gronden, de schade is nog niet ongedaan gemaakt.

Beide bovengenoemde voorbeelden zijn absoluut niet zeldzaam in Nederland. Foutief diagnosticeren, eenzijdig, op medische gronden gebeurd dit bij honderdduizenden patienten. Ook in de psychiatrie gebeuren dit soort zaken bij tientallen mensen per week.
Het zal je maar gebeuren.

Deze week zag ik een presentatie van rabbijn Shmuel Katz over Thora en religie. Rabbijn Katz beschreef een ontmoeting van Freud met rabbijn Bloch met als onderwerp de grote kabbalist rabbijn Chaim Vital. In 1925 heeft rabbijn Bloch een boek geschreven over Rabbijn Chaim Vital. Freud zei over dit boek: "THIS IS PURE GOLD".Dit boek beschrijft de ontwikkeling van de (Joodse) ziel - van nefesh, de oorspronkelijke staat naar nesjomme en ruach. Later zou Freud in een brief uit 1937 aangeven dat hij in zijn leven geen tijd heeft gehad om Hebreeuws te leren, zijn moeders taal om zodoende de Thora te bestuderen.

Door deze afzijdigheid van Freud zijn belangrijke basiskwaliteiten van de Joodse ziel buit de scope van de psychoanalyse en psychotherapie gebleven met als meest centrale eigenschap de Chessed.
Chessed datgene aan een ander geven wat hij nodig heeft. In de somatische geneeskunde is het nog veel erger. Involvering wordt gezien als gebrek aan wetenschappelijke objectiviteit, met alle gevolgen van dien.



Rabbijn Dessler schrijft in een kommentaar op parashat Shemot dat je op details moet letten. De Nederlandse uitdrukking 'wie het kleine niet eert is het grote niet weert' sluit hier op aan. Rabbijn Dessler beschrijft in een verhaal dat twee mensen 1 munt hebben verdient en deze munt kunnen zij niet in tweeen delen. Dan besluiten zij een brood te kopen want dat kunnen zij wel in tweeen delen. Toen het brood was gedeeld zei een van hen "ach, wat moet ik met een half brood" en gaf het aan zijn vriend met wie hij samen het werkt gedaan had. Rabbijn Dessler schrijft dat het karakter van een mens manifesteert zich niet in de grote daden, maar juist in de kleine daden. Niet het onderste uit de kan willen, maar bescheidenheid en de wil om een ander het beste te gunnen.
In de somatische geneeskunde is het nog veel en veel erger. Involvering zou dan de objectieve beoordeling in de weg staan.

Rabbijn Asher Freund een zevende generatie Jeruzalemse rabbijn voegt het volgende toe over deze parashat Shemot: "Heb je een briljant idee dan denk je dat jij het bedacht hebt. Nee, dan heb je het helemaal mis. G'd heeft jou deze gedachten gegeven".
Ja natuurlijk wat verwacht je anders, natuurlijk zal een rabbijn zoiets zeggen.

De wetenschap heeft tot op heden geen goed inzicht gegeven hoe de psychoanalyse werkt. Helaas, zachtjes uitgedrukt, werkt er niet veel binnen de psychoanalyse. Wat zij eigenlijk zeggen is: Therapeut trek jezelf terug dan krijgen de therapeutische krachten de kans en dan dan de mens zijn integriteit (terug)vinden. Productieve stiltes zijn een voorwaarde voor de therapeutische relatie uiteraard gebaseerd op kennis.
Maar wat precies in de samenwerking tussen therapeut en patient werkt is niet bekend en ook hier geeft het religieus denken nieuwe aanknopingspunten. Wacht de belangrijke momenten af en G'd kan zijn werk doen.

19 januari begint in Jeruzalem het jaarlijkse congres van Nephesh. Een organisatie van vrome therapeuten in Israel. Het wordt druk bezocht door ongeveer driehonderd mensen, georganiseerd door mevrouw Judith Guedalia, dochter van een Nederlandse emigranten familie.
Zal er daar belangstelling zijn voor deze denkbeelden? Deze organisatie heet Nephesh, maar helaas men is daar helemaal niet geinteresseerd hoewel het religieuze therapeuten zijn maar zij doen hun werk niet volgens de religieuze principes.

Mijn vroegere dorpsgenoot en leeftijdsgenoot, Johan Cruijff (wij voetbalden en ruzieden elke dag na schooltijd in de speeltuin van Betondorp of op het kleiveldje naast de Groen van Prinsterer school waar hij leerde). Johan schreeft in een artikel in de Volkskrant: "Zoals zo vaak ik geef advies NU met de kennis van Straks". Helemaal waar, helaas, deze beschreven kennis is de kennis van Straks, morgen de kennis van de toekomst. Het is wel zo dat als er iemand recht heeft op deze kennis dan is het de patient NU en niet STRAKS.

Jacob Velleman