Michtav M'Yerushalayim - Brief uit Jeruzalem II

Deel 2

Rosh Hashana 5770

In mijn vorige brief gaf ik aan dat het verdwijnen van het mededogen en chessed, 'acts of kindness', door de moderne wetenschappelijke benadering van de hulpverlening een (enorme) verarming betekent.

Dank voor de vele sympathieke reakties op mijn essay die voornamelijk uit Joodse kring komen.
Abraham heette oorspronkelijk Avram. Av vader Am van het volk. Na de invoering van het monotheïsme veranderde zijn naam van Abram naar Abraham deze naam is op te delen in: Av vader Rav vele en Am volken, vader van vele volken waaronder ook het Christendom. Dus ook uit die kring zijn reakties welkom.
Abraham was de eerste die chessed 'act of lovingkindness' toepaste. Op het heetste moment van de dag zat hij in de ingang van zijn tent te wachten of er mensen kwamen zodat hij gastvrijheid aan kon bieden. Zelfs het bidden werd hiervoor uitgesteld!

Jad Ezra is in feite een echte 'Beth Hashem' een echt huis G'ds op aarde de combinatie van chessed, gastvrijheid en simcha (levensvreugde) maakt het mede tot een unieke organisatie.

Het opvang-verpleeghuis voor moeders met pasgeboren kinderen is hier weer zo een uniek voorbeeld van en laat zien wat er preventief psychiatrisch gebeurt.


In Jeruzalem is er woningnood en huizen zijn vaak vochtig ten einde de moeders een paar goede en vreugdevolle dagen te geven worden zij opgenomen samen met hun kind voor twee of drie dagen (soms meer) in het moeder en pasgeboren kinderen huis.
Daarmee wordt in een aantal gevallen post natale depressies voorkomen. Wederom een voorbeeld van chessed. Hier wordt iets wezenlijks toegevoegd aan de gezondheidszorg.

Daarnaast zorgt het ervoor dat de moeders een goede start hebben met hun kinderen. Destijds werkte ik op het MOB Medisch Opvoedkundig Bureau in Haarlem en gingen de ziekte geschiedenissen van kinderen die daar kwamen terug tot, begonnen, in het kraambed.

Het Joods Nieuwjaar begint eigenlijk al in de maand voor het eigenlijke nieuwjaar. We maken de balans op en met name wat we niet goed gedaan hebben het afgelopen jaar. Daanaast krijgen we richtlijnen voor het nieuwe jaar.

Een van de vragen die ik mij stelde moet ik deze essays over hulpverlening, Jodendom, Yad Ezra ook voor niet Joodse lezerkring schrijven? Rabbijn Evers gaf in een kommentaar op dat stuk van de Thora wat we wekelijks lezen, die week, Kie Tavo een duidelijk niets te wensen invulling. "Voel de ander, als jezelf" schreef hij in zijn kommentaar. Een nog gavere, gevoeligere formulering van "wat gij niet wilt dat U geschiedt doet dat ook de ander niet".
Wij zijn verantwoordelijk voor elkaar en voor zover er twijfel over mocht bestaan. Het verhaal van Chessed doet met name voor de hulpverlening de rest. Derhalve ben ik zo vrij te postuleren dat chessed 'act of lovingkindness' een basis eigenschap hoort te zijn voor iedere hulpverlener.


De Chafets Chaim een van de beroemde rabbijnen uit de vorige eeuw (iedere generatie heeft er we een paar) wijdde er veel werken aan. The Power of giving degene die geeft ondersteunt in feite de schepping en zijn Schepper, schrijft hij in zijn boek A Daily Companion.

Met Rosh Hashana, Joods Nieuwjaar, benoemen we G'd opnieuw als Koning van de Wereld. Diegene waar je verantwoording aan af legt. Rabbijn Asher Freund droeg zijn volgelingen op dit te vieren in Meron aan de voet van de berg waar het graf van rabbijn Shimon Bar Yochai is. Rabbi Shimon Bar Yochai moest vluchten voor de Romeinen en vluchtte naar de Bergen ten noorden van het meer van Tiberias (eerste eeuw na Christus).
Hier hield hij zich twaalf jaar verborgen in een grot samen met zijn zoon studeerde hij Thora hield zich in leven met de vruchten van een bijzonder soort cactus die daar groeide en ontwikkelde zijn gedachten over mystiek.
Welke vele jaren later opgeschreven werden in de Zohar, hetgeen letterlijk vertaald waarschuwing betekent. Kort gezegd geeft hij aan dat de Thora verborgen mystieke betekenissen heeft en dat die parasha Ha'azienoe "Neig uw oor"………………. Medische betekenis hebben. "A wise physician goes in to him, (the patient) "finds him in a desert land and in waste howling wilderness. Blessed is he (de dokter) who considered the poor " (de zieke). Hij beschrijft een dokter Kartana die was zo 'skillfull' dat hij geld uit eigen zak gaf ten einde eventueel schuld zowel letterlijk als figuurlijk ten aanzien van the King (G'd) te delgen.

Letterlijk als er dus financiële schulden waren figuurlijk als mensen ten gevolge van onwetendheid of innerlijke conflicten ook in de schuld stonden ten aanzien van de Schepper. Hij houdt een pleidooi te speuren naar supernal G'ddelijke wisdom in de Thora, daar deze genezing voor patiënten kan betekenen. Ik gaf al aan in feite is hij een voorloper van Freud en psychoanalyse. Daar supernal wisdom het zoeken is naar dat wat de patiënt niet weet. Mensenkennis-zelfkennis is verborgen kennis uit de Thora!!! En dat bijna twintig eeuwen geleden (Zohar V Ha'azienoe).


Een vignet uit de dagelijkse klinische praktijk:
een aantrekkelijke (?) dertig jarige jonge vrouw meldt zich aan in mijn praktijk. Ofschoon zij alles heeft om een goed leven op te bouwen heeft twee studies voltooid heeft een interessante baan. Is zij desalniettemin al vijf jaar in therapie geweest bij een college wegens depressiviteit en gebrek aan levensgeluk. Zij heeft (nog) geen partner. Daar de therapie die voornamelijk uit antidepressiva bestond geen soelaas gaf besloot zij in overleg met haar huisarts een tweede kans te wagen bij een andere psychiater. De in mijn praktijk gestarte therapie heeft een psychodynamische diepe psychologische invalshoek. Patiënte vetelt een hedonistische op genot gerichte permissieve levensstijl te hebben. Na een paar maanden begint zij een relatie met een getrouwde man die niet van plan is te scheiden. Ik vermoed dat dit niet de eerste keer is en vraag of dit al vaker gebeurd is. Dan komt citaat: "Ja al drie keer." Ze wordt er dood ongelukkig van. Omdat zij wel weet dat het niet klopt commiteert zij zich niet.
Houd haar gevoel buiten de relatie: "heeft zij van een vriendin gehoord". Daarnaast ontwikkelt en krijgt zij last van een vol gevoel, links boven in de buik, maagklachten .
In feite vinden we hier alle elementen, als door Shimon Bar Yochai beschreven:

A "G-d is de Koning van de wereld, dat wil zeggen dat er levensprincipes zijn en daar dien je je aan te houden. Patiënte bijvoorbeeld gaat een relatie aan met iemand die niet beschikbaar is, erger nog getrouwd is in feite een poging tot diefstal van een partner .

B Als gevolg hiervan ontwikkelt zij willens en wetens depressiviteit.

C Somatische, maagklachten maken de cirkel vol zij is dus ongelukkig en ziek.

Bewustzijn is er wel, maar wordt bewust weggestopt.
Ondergetekende confronteerde, patiënte met haar permissieve, lustvolle, levenssteil en met name ook de depressiviteit ten gevolge daarvan. Bij het afscheid voor zijn vakantie, vroeg zij bij de deur of zij weer met de getrouwde man mocht omgaan. Therapie wordt voortgezet. Het hedonisme op genot gerichte levenssteil is zij (nog) niet bereid op te geven .

Rav Asher Freund, droeg zijn volgelingen op, Nieuw jaar te gaan vieren in Meron. Iedereen die daar komt zal vergiffenis krijgen voor wat hij gedaan heeft. Rav Asher Freund ziet Shimon Bar Yochai, als de grote verdediger van het Joodse volk. Joods Nieuw jaar bestaat uit sjoeldiensten en feestelijke maaltijden, twee dagen lang. Yad Ezra, viert ook deze simcha, zes maaltijden worden gratis verstrekt aan zo'n vijftienhonderd mensen zevenhonderdvijftig mannen en zevenhonderd vrouwen en kinderen. Al het werk is door vrijwillegers gedaan. Het geheel is een geoliede machine, merkt Jacob de Winter op, een Nederlandse vrijwilliger bij Yad Ezra. En inderdaad het is indrukwekkend om te zien hoe in nog geen uur tijd vijftienhonderd mensen zonder een wanklank van uitstekende maaltijden worden voorzien op deze bijzondere plek. Het is natuurlijk de chessed die voor de geoliede machine zorgt geentameerd door de vriendschap van rav Asher, mede ten einde Hashem de Koning van de wereld te eren .

Mevrouw X laat zien wat er gebeurt als je leeft in een wereld zonder principes, ze weet het het wel maar mede op advies van vriendin schuift ze het opzij .
De telefoon gaat kort voordat ik een boodschap vanwege mijn afwezigheid wil inspreken op de voicemail. Een jonge vrouw, zestendertig jaar informeert of ze in therapie kan. Ik vraag of ze in paar woorden kan aangeven wat er aan de hand is.

"Zij heeft drie keer een relatie gehad en drie keer een baan, alles loopt op niets uit".
Ook bij haar zal het ten dele om goede richtlijnen gaan naast chessed is ethiek onmisbaar in de psychotherapie/psychoanalyse.

De Joodse orthodoxie heeft hier bijna 6000 jaar ervaring mee, zonder leidende principes en wetende dat je er op afgerekend wordt gaat het niet ……………… goed.


Jaap Velleman